Good Question, Vietnam

Mark Ashwill, hiện đang điều hành trung tâm IIE tại Hà Nội từng là giảng viên khoa Giáo dục Tổng quát tại trường Ðại học bang New York, thành phố Buffalo. Ông là người có nhiều thiện chí muốn giúp đỡ nhân dân Việt Nam, Lào và Cambodia. Ông đã thành lập Tổ chức Giáo dục Mỹ-Ðông Dương, một tổ chức phi lợi nhuận và phi chính phủ, với mục đích giúp đỡ sinh viên các nước Việt Nam, Lào, và Cambodia có cơ hội sang Mỹ du học nhằm góp phần xây dựng đất nước khi họ quay về. [Nghe nói cảm tình đặc biệt của ông dành cho người dân Việt Nam xuất phát từ một cuộc gặp gỡ giữa ông và một người con gái Hà Nội dễ thương nào đó.]

Vào năm 2005, khi đang còn giảng dạy ở trường đại học Buffalo, Ashwill có dự định xuất bản một cuốn sách song ngữ Anh-Việt trình bày một bức tranh tổng quát về lịch sử, văn hóa, xã hội nước Mỹ cho những đối tượng sinh viên, phụ huynh, và các nhà giáo VN quan tâm đến việc sang Mỹ hay gởi con sang Mỹ du học. Điều đặc biệt của cuốn sách, dự định sẽ có tựa đề FAQ About America (Frequently Asked Questions about America), là ở chỗ nó là tập hợp những bài viết ngắn khoảng 350 từ trở xuống để trả lời cho một câu hỏi cụ thể nào đó do một người Việt Nam đặt ra. Để thu thập những câu hỏi về nước Mỹ do người Việt đặt ra, Ashwill đã nhờ mạng lưới những sinh viên Việt Nam mà ông quen biết post thông tin về cuốn sách lên các diễn đàn trên mạng.

Tôi không biết tổng cộng số câu hỏi mà ông nhận được là bao nhiêu, nhưng danh sách các câu hỏi cuối cùng được đánh giá là có chất lượng và được dịch sang tiếng Anh để từ đó gởi cho các giáo sư Mỹ là 168 câu, chia theo các chủ đề kinh tế, lịch sử, chính trị, tôn giáo, giáo dục, chính sách đối ngoại v.v. Những người tham gia vào dự án này sẽ chọn một vài câu hỏi mà họ thích trong số danh sách 168 câu và viết bài trả lời.

Do số lượng các giáo sư Mỹ ở trường Buffalo đồng ý cộng tác để viết bài trả lời là khá ít ỏi, Ashwill đã “rủ rê” tôi tham gia vào dự án của ông. Nhờ vậy tôi có dịp xem qua 168 câu hỏi nói trên. Điều làm tôi khá bất ngờ là chất lượng của các câu hỏi. Chúng thật sự phản ánh sự hiểu biết và mối quan tâm của người đặt câu hỏi về nước Mỹ. Một số câu hỏi gần như “thách thức” người trả lời, chẳng hạn như “Why does America appear to be the major factor in almost every war?”, hay “I have learned America is a free country; what is the real freedom in this country?”. Tôi đoán đa số các câu hỏi được nêu ra bởi các du học sinh Việt Nam đang học ở Mỹ hoặc ở một nước ngoài nào đó, vì ta có thể thấy rõ điều này qua hai câu hỏi sau:

1. From what I learned from the recent public hearings of the National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States in my PolSci class, Clinton administration's focus was on dealing with international terrorism, while Bush crew seems to have been interested in Saddam Hussein and his Iraq. Had it not been for the power switch from Clinton to Bush, do you think 9/11 could have been prevented and how, given the significant difference in their counter-terrorism policy?

2. The American model of democracy is not necessarily the only and the best one in the world. We have East Asian democratic models (Japan, Korea), Northern European (Norway, Denmark, Sweden) and many others. Notwithstanding that fact, most American people I meet tend to associate democracy with America and vice versa. To what should we attribute this 'symptom'?

Chính vì chất lượng của các câu hỏi mà tạp chí Harper’s Magazine trong số báo tháng 1-2005 đã đăng lại 20 câu hỏi có chọn lọc, dưới tiêu đề “Good question, Vietnam”. Ngoài phần thông tin về nguồn gốc các câu hỏi, tờ báo không đưa ra nhận xét hay bình luận gì thêm. Không biết ai là người chọn 20 câu hỏi này, nhưng đa số thể hiện thái độ khá là “thiếu thân thiện” với nước Mỹ. :)

Bạn có thể xem các câu hỏi này ở đây.

Về phần mình, tôi chọn 3 câu hỏi sau để trả lời:

1. Vietnam has a long history of respect towards teachers, while I hear that in America, students and teachers are often at the same level. Is that true? How do you explain it? And what impact does it have on the American education system?

2. What do American students learn about the Vietnam War? What is American history's view about the war?

3. How much of Native American culture remains in the present culture?

Câu hỏi thứ nhất đụng chạm đến mối “quan tâm nghề nghiệp” của tôi vì vậy tôi chọn nó.
Câu hỏi thứ 2 thì quá rõ ràng, là người Việt chẳng lẽ tôi lại không quan tâm muốn biết học sinh Mỹ học những gì về chiến tranh Việt Nam.
Câu thứ 3 là vì tôi được học và đọc một số sách liên quan đến văn hóa người da đỏ. (Hôm nào siêng tôi sẽ trình bày một quan điểm đúng đắn hơn về văn hóa người da đỏ. Vào thời điểm Columbus đến châu Mỹ, từ “man rợ” hay “mọi rợ” mà người người châu Âu da trắng dùng để mô tả ngừơi da đỏ có lẽ áp dụng cho chính họ thì thích hợp hơn).

Ba câu trả lời được viết bằng tiếng Anh nên tôi không dám post lên đây, sợ mọi người đọc thấy lung tung quá rồi … chạy mất dép.